نظام بین الملل ارتش و سیاست: نقش نظامیان در ترکیه

همسایه شمال غربی ما ترکیه یکی از کشورهایی است که تاریخ آن همواره با حضور مستقیم و یا تاثیر غیر مستقیم نظامیان بر سیاست رقم خورده است. بنحوی که از سال تاسیس آن در 1923 تاکنون با حضور 6 رئیس جمهور نظامی از بین 10 رئیس جمهور روبرو بوده و بیش از 56 سال از عمر 78 ساله آن با روسای جمهور نظامی سپری گشته است. مضافا اینکه حتی در دوره هایی که حکومت بطور مستقیم در دست نظامیان نبوده است نیز آنان همواره در پشت تصمیم گیریهای سیاسی حضور داشته اند. از عواملی که این حضور مستقیم و یا تاثیر غیر مستقیم را باعث گردیده است از محورهایی چون نقش تاریخی ارتش در ترکیه چه دوره عثمانی و چه تشکیل جمهوری، ضعف ساختارها و نهادهای دیگر بجز ارتش و متقابلا توانایی، سازماندهی و نقشی که ارتش پس از جمهوری در راستای نوسازی این کشور ایفا کرد می توان نام برد. بروز بحرانهای سیاسی، اقتصادی و ... نیز موجب حضور مستقیم نظامیان در عرصه سیاسی با دستاویز پاسداری از نظام لائیک و دفاع از میراث کمال آتاتورک شده است. بعلاوه اینکه ساختار ترکیه که پس از تشکیل جمهوری در این کشور به تصویب رسید علی الخصوص پس از تغییراتی که در سال 1961 در آن بعمل آمد با برتری بخشیدن به نقش شورای امنیت ملی به دخالت نظامیان صورت قانونی بخشیده است. از عواملی داخلی دیگری که نقش نظامیان را در سیاستگذاری افزایش داد از استقلال سیاسی و حقوقی ارتش، بحران استقلال طلبی و جنگ مسلحانه اکراد علیه دولت و همچنین اقدامات اسلامگرایان و تلاشهای دولت جهت مقابله با آنان می توان نام برد. نقش ترکیه در دوره جنگ سرد بعنوان پیشانی ناتو برای مقابله با اتحاد جماهیر شوروری و روابط متشنج این کشور با همسایگانش نیز از عوامل فزاینده نقش سیاسی ارتش می باشند.